Damla Sulamada Sulama İle Gübreleme
Degerli okuyucularimiz,
Özellikle son yillarda ülkemizde sulu tarim alanlarinin açilmasiyla basinçli sulama sistemleri (damla sulama, yagmurlama sulama, minispring vb) daha da bir önem kazanmistir. Damla sulama sistemi genel itibariyle gerek topragin korunmasi, gerekse toprak- bitki- su arasindaki dengenin saglanmasi, üründe verim artisi, yabanci ot kontrolü, isçilik- zaman ve emekten kazanç, enerji ve su tasarrufu, gübre ve zirai mücadele ilaçlarindan tasarruf saglanmasi, egilimli arazilerde kullanilabilmesi, az debili ve atik sularin kullanilabilmesi açisindan çok önemli avantajlari söz konusudur. bu yazımızda da damla sulama suyu ile gübreleme (Fertigation) konusunu islemek istedik.
Damla sulama sisteminde bitkinin kök çevresindeki belli bir toprak hacminin islatilmasi kök gelişimini sinirlamaktadir. Bu nedenle damla sulama sisteminde gübre uygulama şekli çok önem taşımaktadır. Yapılan çalışmalar besin elementinin sulama suyu ile birlikte uygulanmasının banda veya serpme şeklindeki geleneksel gübre uygulama yöntemlerine göre daha iyi sonuç verdigini göstermiştir (Miller ve ark 1976-rubeitz ve ark 1990, Abdal ve Coffey 1991).
Bitki besin elementlerinin alimini artirmasi dışında damla sulama ile sıvı gübrelemenin sagladıgı yararlar şunlardır:
* Yıkanmadan dolayı olusan bitki besin elementi kaybının en aza indirilmesi
* Toprak çözeltisindeki bitki besin elementi konsantrasyonunun kontrolü
* Bitki besin elementlerinin form ve kontrolü
* Gübre ihtiyacının bitkinin gelişme dönemine göre düzenlenmesine imkan vermesi
* Gübre uygulama zamanında esneklik saglanması
* Verilecek su miktarı, uygulama süresi, gübre oranı, uygulamanın baslama ve bitiş saatlerinin kontrol edilmesi
* Işçilik ve enerji tasarrufu
Damla sulama ile sıvı gübrelemenin sakıncaları ise;
* Sulama sisteminin hatali planlama ve isleyisinden kaynaklanan düzensiz gübre kullanimi
* Sulanan bitkinin gerçek su tüketimi dikkate alinmadan yapilmasi durumunda asiri gübreleme veya yikanma ile bitki besin elementleri kaybi
* Bazi kimyasal maddelerin çökelmesi ve damlaticilarin tikanmasi
Iyi bir sivi gübreleme yapmak için gübre materyalinin seçimine, sulama suyunun kalitesine ve miktarina, sulama suyunun uygulama sikligina bakmak gerekir. Damla sulama sisteminde sulama suyu ile uygulanacak gübre materyalinin sistemi asindirmamasi, tikanmaya neden olmamasi, verimi artirmasi, suda çözülebilir olmasi ve sulama suyundaki tuz ve diger kimyasallarla çözelti olusturacak sekilde reaksiyona girmemesi gerekmektedir. Damla sulamada suyun kalitesi kadar uygulanacak sulama suyunun miktari da önem kazanmaktadir. Zira damla sulama ile sivi gübrelemede sulama ve gübrelemede ayni anda yapildigindan, uygulanan suyun bitkinin gerçek su tüketimine dayandirilmadan yapilmasi halinde iyi bir gübrelemeden söz etmek mümkün degildir. Damla sulamada verilen suyun miktari kadar uygulama sikligi da büyük önem tasimaktadir. Sulama suyunun fazla miktarda bir defada verilmesi yerine, sik sik verilmesi toprak nem tansiyonunun tarla kapasitesi sinirlari içerisinde tutulmasi açisindan önemlidir (Dr. Semiha Güler Karadeniz Tar. Ars. Ens. Samsun- Ziraat Mühendisligi Dergisi sayi: 318).
Sulama suyu ile gübre uygulamasi konusunda yapilan hatali uygulamalarin basinda verimi artirma düsüncesi ile çok sik gübre uygulanmasidir. Bu sekilde yapilan sik uygulama toprak tuzlulugunda artisa neden olmak suretiyle meyve iriliginde küçülme ve verimde azalmaya neden olmaktadir (Cornish 1993, Güler 1997).
Buna göre bazi suda eriyebilir gübre kombinasyonlari ve besin elementleri içerikleri de su sekildedir:
Gübre adina göre % besin içerigi (N,P,K): Üre (46-0-0), Amonyum Nitrat (34-0-0) ve %24 kükürt, Amonyum Sülfat (20-0-0), Mono amonyum sülfat ( 12,5- 22-0), Diamonyum fosfat (19-20-0), Potasyum klorür (0-0-50), Potasyum Nitrat (13-0-38), Potasyum Sülfat (0-0-42) %18 kükürt, Fosforik asit (0-Farkli oranda-P-0).
Yapilan arastirmalarda klasik gübreleme yöntemi ile gübrelenen elma bahçelerinde agaç basina 79 kg. elma alinirken, fertigation ile gübrelenmis parsellerde toplam agaç basina 93 kg. elma alinmistir. Fertigation sisteminde dekara 250 agaç dikilen ve 5-6 ton/da verim alinan bir elma bahçesinde dekara 8-10 kg. azot, 2-3 kg. fosfor ve 14-16 kg. potasyum verilmesi yeterli olmaktadir (Egridir Bahçe Kültürleri Ars. Ens. Zir. Yük. Müh. Hüseyin Akgül).
Degerli çiftçiler, sonuç olarak tarimsal sulamada gelisen tekniklerle hem birim alandan daha fazla ürün alinmakta, hem de zaman- emek- isgücü- enerji ve su tasarrufu gibi birçok avantaji da beraberinde getirmektedir.